महिला दिवस (international women's day)
महिला दिवस (International Women’s Day) हा जगभरात दरवर्षी ८ मार्च रोजी साजरा केला जाणारा एक आंतरराष्ट्रीय दिवस आहे. या दिवसाचा मुख्य उद्देश महिलांच्या सामाजिक, आर्थिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक क्षेत्रातील योगदानाचा गौरव करणे, तसेच लैंगिक समानता, महिला हक्क आणि सशक्तिकरण यावर जागरूकता निर्माण करणे हा आहे. हा दिवस केवळ उत्सव नाही, तर एक चळवळ, विचारसरणी आणि समाजपरिवर्तनाचे प्रतीक आहे.
महिला दिवसाचा इतिहास
(अ) प्रारंभिक चळवळी (१९वे शतक)
१८५७ मध्ये अमेरिकेतील कापड गिरणी कामगार महिलांनी कामाच्या वेळा आणि वेतनसमानतेसाठी आंदोलन केले.
१९०८ मध्ये १५,००० महिलांनी न्यू यॉर्कमध्ये मतदानाचा हक्क, कामगार हक्क आणि लैंगिक भेदभावाविरुद्ध मोर्चा काढला.
(ब)महिला दिवसाची अधिकृत सुरुवात (१९१०)
१९१० मध्ये कोपनहेगन (डेन्मार्क) येथे झालेल्या आंतरराष्ट्रीय महिला परिषदेत क्लारा झेटकिन या जर्मन समाजवादी नेत्येने "महिला दिवस" साजरा करण्याचा प्रस्ताव मांडला.
८ मार्च १९१७ रोजी रशियन महिलांनी "ब्रेड अँड पीस" (भूक आणि शांतता) च्या मागणीसाठी मोठे आंदोलन केले, ज्यानंतर रशियन सरकारने महिलांना मतदानाचा हक्क दिला.
१९७५ मध्ये युनायटेड नेशन्स (UN) ने ८ मार्च हा अधिकृत "आंतरराष्ट्रीय महिला दिवस" म्हणून घोषित केला.
महिला दिवसाचे महत्त्व
(अ) सामाजिक समानता
महिला आणि पुरुष यांना समान संधी मिळाव्यात यासाठी जागृती.
बालिका शिक्षण, कन्याभ्रूणहत्या आणि दारिद्र्यावर मात करणे.
(ब) आर्थिक सक्षमीकरण
महिलांना स्वावलंबी बनवणे, उद्योजकता प्रोत्साहन.
कामाच्या ठिकाणी लैंगिक भेदभाव आणि छळाविरुद्ध लढा.
(क) राजकीय सहभाग
महिला नेतृत्वाला प्रोत्साहन (पंचायती राज, संसद, न्यायव्यवस्था).
महिला मतदारांचे प्रभुत्व वाढवणे.
(ड) सांस्कृतिक बदल
"मुलगी जन्माला घालू नका, तिला जगू द्या" अशी मानसिकता रुजवणे.
विवाह, वारसा आणि घरगुती हिंसेविरुद्ध कायदे मजबूत करणे.
. भारतातील महिला दिवसाचे स्वरूप
(अ) सरकारी उपक्रम
बेटी बचाओ बेटी पढाओ, उज्वला योजना, मुद्रा लोन सारख्या योजना जाहीर करणे.
महिला नेत्या, वैज्ञानिक, क्रीडापटू आणि सामाजिक कार्यकर्त्यांना पुरस्कार देणे.
(ब) शैक्षणिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम
शाळा-कॉलेजांमध्ये भाषणे, निबंध स्पर्धा, नाटके.
महिला सुरक्षा, कायदे आणि हक्क यावर चर्चा.
(क) कॉर्पोरेट जगताचे योगदान
कंपन्या महिला कर्मचाऱ्यांसाठी विशेष सवलती जाहीर करतात.
#EachForEqual, #BreakTheBias सारख्या थीमवर मोहिमा.
आव्हाने आणि भविष्यातील मार्ग
(अ) सध्याची आव्हाने
घरगुती हिंसा, दहेज, बलात्कार, सायबर छळ.
ग्रामीण भागात शिक्षणाचा अभाव, बालविवाह.
(ब) भविष्यातील उपाययोजना
शिक्षण आणि रोजगारात समान संधी.
कायद्याची अंमलबजावणी करणे (निर्भया कायदा, घटस्फोट कायदा).
पुरुषांचा सहभाग – लैंगिक समानतेसाठी पुरुषांनीही पाठिंबा द्यावा.
महिला दिवस हा कृतज्ञता, संघर्ष आणि संकल्पाचा दिवस आहे. केवळ एक दिवस साजरा करण्याऐवजी, आपण रोज महिलांना सन्मान आणि सुरक्षितता दिली पाहिजे. "यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते, रमन्ते तत्र देवता" (जेथे स्त्रियांचा सन्मान केला जातो, तेथे देवता नांदतात) हा संदेश समाजात पोहोचवणे गरजेचे आहे.
"स्त्री नसते, तर नवीन पिढीचा विचारही नसता. तिच्या सक्षमीकरणाशिवाय देश प्रगती करू शकत नाही."
अधिक माहितीसाठी:
UN Women Official Website
भारत सरकारच्या महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाचे पोर्टल
Comments
Post a Comment